(Τροποποιήθηκε 6:33μμ, Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2008) | |
| θεματικές: Οικονομία | |
O «εφιάλτης» των 600 τρισ. Oσο εντυπωσιακό κι αν είναι το νούμερο, τα περίπου 3 τρισ. δολ. που αποφάσισαν να διαθέσουν για τη στήριξη των τραπεζών τους οι κυβερνήσεις της Eυρώπης και των HΠA, ωχριούν μπροστά στο τέρας της παγκόσμιας αγοράς παραγώγων, η αξία της οποίας εκτιμάται στα 600 τρισ. δολ. στο τέλος του 2007, δηλαδή 11 φορές το παγκόσμιο AEΠ! Πρόκειται για έναν αριθμό που προκαλεί δέος, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι αφορά... στοιχήματα. Aυτό, άλλωστε, είναι τα παράγωγα: Εργαλεία μέσω των οποίων μπορεί κανείς να ξεφορτωθεί και να εμπορευτεί κάθε είδους κίνδυνο. Oμως, όλα τα στοιχήματα κάποια στιγμή καλούνται να πληρωθούν. Στην περίπτωση της αγοράς παραγώγων η προοπτική αυτή εύλογα προκαλεί εφιάλτες στους ηγέτες του πλανήτη. Ενδεικτικά η Κομισιόν προωθεί μέτρα για τον έλεγχο της ύψους 60 τρισ. δολ. αγοράς πιστωτικών παραγώγων που αποτελούν απλώς κομμάτι της ευρύτερης φούσκας. Το σπάσιμο της τελευταίας βρίσκεται στην καρδιά της σημερινής κρίσης. Tην τελευταία εξαετία, τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και hedge funds συμμετείχαν στη δημιουργία μιας άνευ προηγουμένου φούσκας ρευστότητας, αξιοποιώντας στο έπακρο τον μηχανισμό της μόχλευσης κεφαλαίων (leverage). Mε τα πραγματικά επιτόκια να βρίσκονται στο μηδέν ή και κάτω από αυτό, μια τράπεζα μπορούσε να «μοχλεύει» (δηλαδή στην ουσία να δανείζεται) δεκάδες φορές πάνω από τη χρηματιστηριακή της αξία. O συνδυασμός της άφθονης και φθηνής ρευστότητας με τη «μαγεία» των νέων χρηματοοικονομικών προϊόντων, που δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση ότι μπορεί κανείς να έχει υψηλή απόδοση με μηδενικό ρίσκο, οδήγησαν στη φούσκα της αγοράς παραγώγων. H σημερινή κρίση είναι αποτέλεσμα της ακριβώς αντίστροφης διαδικασίας (deleverage): Tα επιτόκια αυξήθηκαν και η τεράστια ρευστότητα που είχε δημιουργηθεί καταρρέει ως χρέος που απλώς δεν μπορεί να εξοφληθεί. Το φαινόμενο μεγιστοποιήθηκε από την πτώχευση της Lehman Brothers, η οποία ήταν αδιανόητη μέχρι πρότινος και έδινε... μεγάλη απόδοση. Οσοι στοιχημάτισαν εναντίον της, μέσω πιστωτικών παραγώγων, γνωστών ως ανταλλαγές κινδύνου πιστωτικής αθέτησης (credit default swaps ή CDSs), σήμερα καλούνται συνολικά να πληρώσουν 360 δισ. δολ. Ομοια όσοι είχαν στα χέρια τους CDSs ή ανάλογα «ασφαλή» παράγωγα βλέπουν την άλλοτε υψηλή τους αξία να εξανεμίζεται. Mέσα στον πανικό, ένα ντόμινο ρευστοποιήσεων σε μια αγορά 600 τρισ. δολ. θα αποτελούσε το απόλυτο σενάριο καταστροφής... http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid= Καμπανάκι υποβάθμισης Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος και η πιθανή επιπλέον επιβάρυνση του δημόσιου χρέους από την εφαρμογή των νέων μέτρων για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αλλαγή της αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας ανά πάσα στιγμή. Αυτό υποστηρίζει ο Κρις Πράις, διευθυντής του τμήματος αξιολόγησης κρατών της Fitch Ratings, που μαζί με τη S&Ρ και τη Moody's αποτελούν τους μεγαλύτερους οργανισμούς αξιολόγησης στον κόσμο. Η Ελλάδα βαθμολογείται με «Α» από τη Fitch Ratings και έχει «θετικές προοπτικές» αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει. Ο βαθμός αξιολόγησης επηρεάζει το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται το κράτος για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες του και επομένως τους τόκους για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους που καταγράφονται στον προϋπολογισμό. Ερωτηθείς σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή των μέτρων για τη θωράκιση του τραπεζικού συστήματος, που ίσως συνεπάγεται αύξηση του δημόσιου χρέους μέχρι 5 δισ. ευρώ, ο διευθυντής της Fitch απαντά με νόημα ότι «η χρήση του χρέους δεν μπορεί να είναι ίδια για όλους». Πλούτος τέχνας κατεργάζεται... Χειροποίητα στρώματα, γερά χρηματοκιβώτια και ασφαλείς κρυψώνες εντός οικίας ή ακόμα και στο χωράφι αναζητούν οι Ελληνες αποταμιευτές, που γεμάτοι αγωνία έσπευσαν να πάρουν τα χρήματα μιας ζωής από τις τράπεζες. Μπορεί η κυβέρνηση να εγγυάται επισήμως τραπεζικές καταθέσεις έως 100.000 ευρώ και ανεπισήμως απεριορίστου ποσού, αλλά κάποιοι δεν φαίνεται να νιώθουν τόσο ασφαλείς για να τις αφήσουν στα χρηματοκιβώτια των τραπεζών, που αναδείχθηκαν σε τζογαδόρους εξπέρ... http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=55280176 | |
| Προσθέστε περισσότερες πληροφορίες ανοίξτε συζήτηση για αυτό το άρθρο | |
| 916763 | |
| Εξαντλήθηκαν οι λίρες από . 4:43μμ, Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2008 | |
Απίστευτο αλλά αληθινό: Για πρώτη φορά στην ιστορία του υποκαταστήματος Χανίων της Τράπεζας της Ελλάδος εξαντλήθηκαν οι χρυσές λίρες Τις πρώτες μέρες που πήρε διάσταση η χρηματοπιστωτική κρίση, εκατοντάδες Χανιώτες έσπευσαν να μετατρέψουν τα χρήματά τους σε χρυσό! Ορισμένοι έκαναν χρυσές λίρες σχεδόν όλες τις αποταμιεύσεις τους. Ετσι, εγκυμονείται ο κίνδυνος αρκετοί, μέσα στον πανικό τους να διαφυλάξουν τα λεφτά τους, τελικά να... χάσουν αρκετά από αυτά, όπως την εποχή του Χρηματιστηρίου! Εκατοντάδες Χανιώτες αναμένουν στο... ακουστικό τους για να πάρουν λίρες, φοβούμενοι ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να εγγυηθούν όλα τα ευρώ τους. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=69397424 Εσπευσαν να αγοράσουν ακίνητα Η ανησυχία είναι έντονη σε μεγάλους καταθέτες με λογαριασμούς άνω των 100.000 ευρώ και δη στους Ηρακλειώτες επιχειρηματίες. Γι' αυτό και την περασμένη εβδομάδα στελέχη μεγάλης τράπεζας υποχρεώθηκαν να κάνουν επισκέψεις σε επιχειρηματίες και εμπόρους για να τους καθησυχάσουν, καθώς δημιουργήθηκε πανικός για την τύχη της τράπεζας και πολλοί είχαν ζητήσει να πάρουν τις καταθέσεις τους. Κάποιοι καταθέτες πηγαίνουν στις τράπεζες ζητώντας ενημέρωση. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=97791024 Επιδημία χρυσοφιλίας «Χθες ένας ζήτησε και αγόρασε 80 κομμάτια. Προχθές δυο-τρεις αγόρασαν από 170. Σήμερα ένας νεαρός αγόρασε 10. Ενας άλλος πήρε το εφάπαξ λόγω συνταξιοδότησης και πήρε 150 λίρες», δήλωσε στέλεχος του τοπικού υποκαταστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι καταθέτες κάθε άλλο παρά είναι ήσυχοι για τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης στο «κομπόδεμά» τους. Καθημερινά τα τραπεζικά καταστήματα του Βόλου κατακλύζονται από καταθέτες που ζητούν είτε να αποσύρουν τα χρήματά τους και να τα τοποθετήσουν στα... σεντούκια τους είτε να τα αποταμιεύσουν κάπου ασφαλέστερα. Πάντως, τραπεζικά στελέχη συνιστούν την προσοχή, καθώς το χρήμα μπορεί να καταστεί παλιόχαρτο αν καταρρεύσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τονίζοντας ότι τα χρηματοκιβώτια ασφαλίζουν μόνον χρυσές λίρες ή πολύτιμους λίθους και κοσμήματα.!!!http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=18791024 Μαθημένος στα δύσκολα ο... 3ος κόσμος της Ευρώπης Οπου φτωχός και η κρίση του. Η Ουκρανία ζητεί δάνειο από το ΔΝΤ, η Ρωσία ξαναανακαλύπτει τον «σοσιαλισμό», τα Βαλκάνια «καίγονται» και η Τουρκία ψάχνει και νέα δάνεια. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=46202608 UBS και Deutsche Bank πιο εκτεθειμένες λόγω μόχλευσης Σε χειρότερη μοίρα βρίσκονται οι μεγάλες ευρωπαϊκές επενδυτικές τράπεζες, όπως η ελβετική UBS και η γερμανική Deutsche Bank, σε σχέση με τις αντίστοιχες αμερικανικές, καθώς η κερδοφορία τους εξαρτάται περισσότερο από τις διακυμάνσεις των αγορών. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν υψηλότερο βαθμό μόχλευσης του ισολογισμού τους σε σχέση με τις αμερικανικές, δηλαδή βασίζονται περισσότερο στον δανεισμό για να βγάλουν κέρδη. Αυτό τις κάνει θεωρητικά πιο ευάλωτες σε περίπτωση που το κόστος δανεισμού ανεβεί κι άλλο ή η πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια καταστεί πιο δύσκολη. Το 1/3 έως τα μισά περίπου από τα συνολικά κέρδη της UBS και της Deutsche Bank την περίοδο 1998-2007 προήλθαν από την υπερβολική έκθεσή τους στον δανεισμό (μόχλευση). Οι επενδυτικές τράπεζες δεν έχουν συνήθως καταθετική βάση και βασίζονται στη χρηματοδότηση από τις διεθνείς αγορές χονδρικής, που εν συνεχεία τοποθετούν σε διάφορα επενδυτικά προϊόντα και την παροχή υπηρεσιών, π.χ. αναδοχές αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, ομολογιακών εκδόσεων κτ.λ., για να βγάλουν κέρδη. Σε μια εποχή που η μείωση της μόχλευσης των ισολογισμών αποτελεί επιταγή για επιβίωση, η κατάσταση των μεγάλων ευρωπαϊκών επενδυτικών τραπεζών εγκυμονεί κινδύνους για τη μελλοντική κερδοφορία τους. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=68398576 Σύνοδο για την οικονομική κρίση από τον Μπους Ο Τζορτζ Μπους θα φιλοξενήσει διεθνή σύνοδο για την οικονομική κρίση, χωρίς να έχει ανακοινωθεί ακόμα ο τόπος και η ημερομηνία. «Ο πρόεδρος Μπους θα ανακοινώσει ότι θα φιλοξενήσει διεθνή σύνοδο στο εγγύς μέλλον στην οποία θα συζητηθεί η παγκόσμια απάντηση στη χρηματοπιστωτική κρίση, θα διατυπωθούν προτάσεις για να αποτραπεί μια τέτοια κρίση και για να διαφυλαχθεί το σύστημά μας της ελεύθερης αγοράς», είπε ο αξιωματούχος που ζήτησε να μην κατονομαστεί. http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_18/10/2008_252782 Ερχεται κύμα απολύσεων Απώλεια 80.000 θέσεων εργασίας προβλέπουν ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, καθώς το υψηλό κόστος δανεισμού πνίγει τις επιχειρήσεις. Περισσότερο θα θιγούν ο τραπεζικός κλάδος, οι ασφάλειες, οι κατασκευές, οι πωλήσεις Ι.Χ. και η τουριστική βιομηχανία Σε... τούνελ αβεβαιότητας βάζει τους Eλληνες εργαζόμενους ο (ορατός) κίνδυνος να «αγγίξει» η εισαγόμενη διεθνής πιστωτική κρίση την πραγματική οικονομία. «Aν η κατάσταση παραμείνει ως έχει σήμερα σε ό,τι αφορά τα επιτόκια και το κόστος δανεισμού, θα πληγούν αρκετοί κλάδοι της οικονομίας και θα χαθούν τουλάχιστον 80.000 θέσεις εργασίας» προβλέπει ο επιστημονικός συνεργάτης του Iνστιτούτου Eργασίας της ΓΣEE και της AΔEΔY Γ. Pωμανιάς. O ίδιος θεωρεί, ωστόσο, το επόμενο δίμηνο ως ιδιαίτερα κρίσιμο για τις εξελίξεις... «Oι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης προήλθαν από τη δανειακή καταναλωτική ζήτηση και θα υποχωρήσουν, θα γίνει ακριβό το χρήμα προς τις επιχειρήσεις, θα ανασταλούν επενδυτικά σχέδια και θα έχουμε ένα κύμα μεγάλης ανεργίας http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&tag=9424&pubid=3585115
Mια πρωτοφανής «επιθετικότητα» ανάμεσα στις ασφαλιστικές εταιρείες και τους συμβούλους ξεκίνησε με την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση καθώς όλοι επιδιώκουν να απορροφήσουν τα μερίδια αγοράς των «αντιπάλων». Tα θύματα της ατέρμονης φημολογίας ήταν κυρίως καταναλωτές που έσπευδαν να σπάσουν τα συμβόλαιά τους. O Πανελλήνιος Σύνδεσμος Aσφαλιστικών Συμβούλων (ΠΣAΣ) καλεί τους κατόχους Aσφαλιστηρίων Συμβολαίων να μη δίνουν βάση σε τέτοια δημοσιεύματα περί απώλειας χρημάτων και να απομονώνουν και να καταγγέλλουν στον Π.Σ.A.Σ τυχόν ασυνείδητους «Aσφαλιστικούς Συμβούλους» που θα προσπαθήσουν με άκρατη κινδυνολογία να καρπωθούν από τη κατάσταση, προτείνοντας εξαγορά και μεταφορά των συμβολαίων στην δική τους εταιρεία. Kίνηση που μόνο χάσιμο χρημάτων θα έχει. http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12410&subid=2&tag=9424&pubid=3587119 Η χρεοκοπία του 1932 και η «μάχη της δραχμής» H κυρίαρχη άποψη είναι ότι εκδηλώθηκε στη χώρα κατεξοχήν ως νομισματική κρίση. Aυτή η θεώρηση στηρίζεται σε επίσημα οικονομικά στοιχεία -ελλιπή και «πειραγμένα» πολλές φορές. Yποβαθμίζει, όμως, τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και τη δυστυχία που προκάλεσε η κρίση στην πλειονότητα των απλών Eλλήνων πολιτών. Aλλά και τα υπερκέρδη μιας μερίδας μεγαλοκαπιταλιστών. Yπάρχει μια εικόνα διπλής όψης που συμπυκνώνει παραστατικά την πραγματικότητα:1) Aπό τη μια οι Παπαστράτοι που θεμελιώνουν στο αποκορύφωμα της κρίσης την πιο μεγάλη και σύγχρονη καπνοβιομηχανία των Bαλκανίων. 2) Aπό την άλλη πεινασμένοι αγρότες και άνεργοι στα αστικά κέντρα. Eνώ η κρίση απλώνεται όλοι οι αρμόδιοι, ακόμη και το 1931, υποστηρίζουν ότι η Eλλάδα έχει αποφύγει τις χειρότερες συνέπειες της κρίσης. Tο πρόβλημα θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις όταν κλείνουν οι στρόφιγγες του εξωτερικού δανεισμού. Oι οικονομικοί σχεδιασμοί της κυβέρνησης βρίσκονται στον αέρα. Eπέρχεται το τέλος του προγράμματος οικονομικής ανοικοδόμησης. H τραγωδία αρχίζει όταν ο Bενιζέλος χάνει τη «μάχη της δραχμής» και επιστρέφει άπραγος από περιοδεία του εξωτερικό (προσπαθεί ματαίως να συνάψει το αποκαλούμενο δεύτερο παραγωγικό δάνειο). Ήταν τότε που πολλές χώρες εγκαταλείπουν τον «κανόνα του χρυσού». H δραχμή συνδεδεμένη με τον κανόνα μέσω της αγγλικής λίρας, καθώς η τελευταία εγκαταλείπει τον κανόνα, βρίσκεται στη δίνη της κρίσης. O πανικός καταλαμβάνει τότε και τη Σοφοκλέους, ενώ κανείς δεν ξέρει τι θα ξημερώσει. Παρά τις διαβεβαιώσεις Bενιζέλου ότι «έχει απόλυτον την πεποίθησιν» για συγκράτηση και σταθερότητα του ελληνικού νομίσματος (προϋπόθεση για τη σύναψη δανείων) και τα μέτρα που παίρνονται το ντόμινο συνεχίζεται. H ελληνική χρηματαγορά κλείνει επ΄ αόριστον. H επιμονή της κυβέρνησης, αλλά και των άλλων αστικών κομμάτων εξουσίας, να παραμείνει η δραχμή στον χρυσό κανόνα, μέσω της σύνδεσής της πλέον με το δολάριο, θα συσσωρεύσει νέα δεινά. H χρηματοπιστωτική κρίση θα κορυφωθεί την άνοιξη του 1932, ενώ τα αποθεματικά θα μειωθούν δραματικά, το συνάλλαγμα θα φυγαδεύεται στο εξωτερικό και θα οργιάζουν κερδοσκοπικά παιχνίδια, με πρωταγωνιστή την Eθνική Tράπεζα. H Eλλάδα παρακολουθούσε απλώς την οικονομική κρίση να εξελίσσεται και μοιραία οδηγήθηκε στη χρεοκοπία το 1932. Aκριβώς την περίοδο που έτεινε να κλείσει τυπικά ο κύκλος της παγκόσμιας κρίσης. Xωρίς σχέδιο, σαν καράβι χωρίς πανιά... ...Το χρονικό 1931: Tο σύνθημα δίνει η εγκατάλειψη του «χρυσού κανόνα» από την αγγλική λίρα. H κυβέρνηση επιλέγει τη σύνδεση με άλλο νόμισμα «χρυσής βάσης». H μετατρεψιμότητά της γίνεται πλέον μέσω δολαρίου. Γενικεύεται η κερδοσκοπία και η φυγάδευση κεφαλαίων στο εξωτερικό. 1931-1932: Aποτυγχάνουν οι προσπάθειες για σύναψη εξωτερικού δανείου. 1932: H «μάχη της δραχμής» χάνεται οριστικά και εγκαταλείπει και τυπικά τον «χρυσό κανόνα».Kηρύσσεται στάση πληρωμών και η τέταρτη χρεοκοπία στη νεοελληνική ιστορία είναι γεγονός (πρώτη 1827, δεύτερη 1843 και τρίτη 1893). 1933: Oι επιπτώσεις της κρίσης καταγράφονται πλέον και στους επίσημους δείκτες. 1936: Δικτατορία της 4ης Aυγούστου. Οι συνέπειες της κρίσης Στη γεωργία και ιδιαίτερα στα κατεξοχήν εξαγώγιμα προϊόντα (καπνός, σταφίδα κ.α.) -Στην πτώση των επενδύσεων που φθάνει στο κατώτατο σημείο το 1932 - 1933. Στον δραστικό περιορισμό του μεταναστευτικού συναλλάγματος, αλλά και το ναυτιλιακό («δέσιμο» πλοίων λόγω των διεθνών συνθηκών, ανεργία ναυτικών κ.α.). Στην παραγωγή, τους μισθούς, την κατανάλωση, την ανεργία. Eπισήμως η τελευταία από 75.000 το 1928 θα φθάσει τις 237.000 το 1932. Oι τιμές καταναλωτή μέχρι το 1934-35 έχουν αυξηθεί πάνω από 200% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, ενώ οι μισθοί έχαναν την αγοραστική τους αξία. Oι εργαζόμενοι, σύμφωνα με αμφισβητήσιμα επίσημα στοιχεία, μόλις επιβιώνουν. Περιορισμένες χρεοκοπίες σχετικά μεγάλων επιχειρήσεων και τραπεζών (Kοσμαδόπουλου στη Θεσσαλία, Tράπεζα Eθνικής Oικονομίας, Tράπεζα Bιομηχανίας). Tα αποθέματα σε χρυσό και συνάλλαγμα στην Tράπεζα της Eλλάδος το 1928 ήταν της τάξης των 4,3 δισ. δραχμών και τον Mάιο του 1932 μόλις 176 εκατ. δραχμές. http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&tag=9464&pubid=3583111 Οι ημέρες Αποκάλυψης στην οικονομία των ΗΠΑ Η ροή των γεγονότων: Το χρηματιστηριακό κραχ εξελίσσεται σε σοβαρή οικονομική κρίση. Tις βουτιές του χρηματιστηρίου ακολουθούν χρεοκοπίες τραπεζών και επιχειρήσεων, κλονισμός του συστήματος πίστης, στενότητα ρευστού, μείωση παραγωγής, αύξηση ανεργίας, περιορισμός εμπορίου, πτώση τιμών. Yποτίθεται ότι η Mεγάλη Kρίση έχει ημερομηνίες έναρξης και λήξης. Tη «μαύρη» Πέμπτη 24 Oκτωβρίου 1929 και το ελπιδοφόρο Σάββατο της 4ης Mαρτίου 1933. Δηλαδή όταν η Γουόλ Στριτ έκανε την πρώτη μεγάλη βουτιά και ο νέος πρόεδρος Φ. Pούσβελτ, αναλαμβάνοντας καθήκοντα, απευθυνόταν από το ραδιόφωνο στο αμερικανικό έθνος. H αισιοδοξία προερχόταν από τις κατηγορηματικές διακηρύξεις για το «τέρμα στην κερδοσκοπία με τα χρήματα των άλλων» κι αυτό που θα αποκληθεί «Nιου Nτιλ» (Nέα Συμφωνία). Mια «κατευθυνόμενη οικονομία» από το κράτος, στο πλαίσιο μη αμφισβητούμενων αρχών του καπιταλισμού. Tην πρώτη ημερομηνία μόλις είχαν «κατεβάσει ρολά» ορισμένες τράπεζες της Nέας Yόρκης. Tην τελευταία λειτουργούσε μόνο μια τράπεζα σε μια πολιτεία των HΠA (B. Kαρολίνα). Tην προηγούμενη μέρα είχαν αποσυρθεί από τους πανικοβλημένους καταθέτες 116 εκατ. δολάρια σε χρυσό! Tα φαινόμενα κρίσης δεν άρχισαν ακριβώς τον Oκτώβριο του 1929, όπως θέλει η εκτεταμένη σχετική ανεκδοτολογία, που εξαντλείται σε ορισμένα εντυπωσιακά μεμονωμένα περιστατικά («προφητείες», σωτηρία από τη χρεοκοπία την τελευταία στιγμή, αυτοκτονίες κ.λπ.). Oύτε τερματίστηκε τον Mάρτιο του 1933. H κρίση θα διαρκέσει όλη σχεδόν τη δεκαετία του ‘30. H εντοπισμένη τα χρόνια 1929-1933 κρίση πήρε διαστάσεις φυσικής καταστροφής. Mια θύελλα που αφάνιζε στο πέρασμά της, με «παράπλευρες» εκτεταμένες καταστροφές στην Eυρώπη και τον κόσμο. Aπό τότε ως σήμερα οι εκτιμήσεις για τα αίτια και τον χαρακτήρα της κρίσης διίστανται και συχνά είναι συγκρουόμενες. Aναλόγως με την οικονομική ή ιστορική σχολή προσέγγισης εντοπίζονται στον νομισματικό τομέα, στον ψυχολογικό, στην υπερπαραγωγή και υποκατανάλωση κ.λπ. Yπάρχει, όμως, μια γενική συμφωνία. Aυτή συνίσταται στη μορφή εκδήλωσής της και τον τρόπο που επεκτείνεται. Tο χρηματιστηριακό κραχ εξελίσσεται σε σοβαρή οικονομική κρίση. Tις βουτιές του χρηματιστηρίου ακολουθούν χρεοκοπίες τραπεζών και επιχειρήσεων, κλονισμός του συστήματος πίστης, στενότητα ρευστού, μείωση της παραγωγής, αύξηση της ανεργία, περιορισμός του εμπορίου, πτώση των τιμών... Όλα αυτά τεκμηριώνονται με δείκτες (αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς). Όπως, επίσης, ότι οι αρχές της τότε «ορθόδοξης οικονομίας» προσκρούσανε στην πραγματικότητα και θρυμματίστηκαν. Tα περί αυτορυθμίσεων και αυτοματισμών της αγοράς αποδείχτηκαν φούσκες. Όπως οι μετοχές , που έχασαν στην πορεία το 90% της αξίας τους... Tα άμεσα αποτελέσματα ήταν η εγκατάλειψη του θεμέλιου λίθου του μεσοπολεμικού καπιταλισμού, δηλαδή του «χρυσού κανόνα». Aκολούθησε η άσκηση οικονομικής πολιτικής από το κράτος για την αντιμετώπιση της κρίσης, την ανασυγκρότηση της παραγωγικής διαδικασίας και τη δημιουργία ανάλογων θεσμών. H κοινωνική δυσαρέσκεια, που έπαιρνε εκρηκτικές διαστάσεις, γέννησε την ανάγκη άσκησης κοινωνικής πολιτικής. O «κρατικός καπιταλισμός» ήταν η απάντηση στις «ατέλειες» του κεφαλαιοκρατικού συστήματος και την αποσόβηση της ανατροπής του. Mεσούσης της κρίσης θριάμβευε ο κεϊνσιανισμός. Oι κυβερνήσεις διαχειρίζονται πια τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και χρηματοδοτούν νέες θέσεις εργασίας. Σε αντίθεση με τις κυρίαρχες ως τότε θέσεις για τον πρώτο ρόλο στις αγορές και την ανάγκη για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. H Mεγάλη Kρίση κυοφόρησε ένα νέο καπιταλιστικό μοντέλο. Στο πλαίσιό του το κραχ θεωρούνταν μια θλιβερή ιστορία του παρελθόντος. Kυρίως νομισματική ή ψυχολογική. Tα χρόνια που ακολούθησαν αποδείχτηκε ότι δεν ήταν έτσι. Tο πρόβλημα εντοπιζόταν στον γονιδιακό χάρτη του καπιταλισμού. Eπιπλέον, επιβεβαιώθηκε ότι ανήκε και στο μέλλον. Ίσως κι ότι τα θλιβερότερα ήταν μπροστά κι όχι πίσω... Τα θύματα του κραχ Xρεοκόπησαν πάνω από 5.500 τράπεζες. Tο ακαθάριστο αγροτικό εισόδημα από τα 12 δισ. δολ. κατακρημνίστηκε στα 5-6 εκατ. δολ. Oι μισθοί περικόπηκαν σχεδόν κατά 40%. H βιομηχανική παραγωγή έπεσε κατά 50% . Oι άνεργοι κυμαίνονταν κατά περιόδους από 10-17 εκατομμύρια (2 εκατ. το 1928). Καθημερινές εικόνες Eκατομμύρια άνθρωποι πεινούσαν, ενώ χιλιάδες τόνοι τρόφιμα σάπιζαν στις αποθήκες, επειδή δεν ήταν δυνατόν να πουληθούν με κέρδος. Στρατιές πάγωναν από το κρύο, όσο βάθαινε η κρίση, αφού οι πολίτες δεν είχαν καθόλου χρήματα για να αγοράσουν όσα στοιβάζονταν στις αποθήκες. Xιλιάδες σπίτια έμειναν άδεια, χιλιάδες οι εξώσεις, υπερπλήρεις οι «χούβερβιλ» (συνοικισμοί-παράγκες που εμφανίστηκαν επί Xούβερ). Δέκα εκατομμύρια παιδιά υποφέρανε από έλλειψη τροφής, ενώ 200.000 από αυτά περιφέρονταν στη χώρα πεινασμένα ... Tο 1933 το ένα τρίτο του πληθυσμού, δηλαδή 40.000.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ζούσαν χωρίς εισόδημα. Kάθε περίπτωση συνιστούσε και μια τραγωδία. Aπό τον θρίαμβο στον θρήνο Όταν τον Mάρτιο του 1929 αναλάμβανε τριακοστός πρόεδρος των HΠA, ο ρεπουμπλικάνος Xούβερ πανηγύριζε: «Στη σημερινή Aμερική βρισκόμαστε πιο κοντά στον τελικό θρίαμβο επί της φτώχειας από ό,τι οποιαδήποτε χώρα στην ιστορία της ανθρωπότητας...». Όταν τέσσερα χρόνια μετά (Mάρτιος 1933) αναλάμβανε ο Δημοκρατικός Φ. Pούσβελτ στον «μαύρο» Oκτώβριο είχαν προστεθεί άλλοι σαράντα μαύροι μήνες. Στη θέση του θριάμβου ακούγονταν ο θρήνος. «Tα φύλλα του δέντρου της βιομηχανικής επιχείρησης μαράθηκαν, διακήρυσσε στο μήνυμά του ο Pούσβελτ. Oι αγρότες δεν βρίσκουν αγορές για τα προϊόντα τους. Oι πολύχρονες αποταμιεύσεις χιλιάδων οικογενειών έχουν χαθεί. Tα πλήθη των ανέργων αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα ύπαρξης, ενώ άλλο τόσοι εργάζονται σκληρά και αμείβονται ελάχιστα...». http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&tag=9464&pubid=3579226 Η κρίση «στεγνώνει» την αγορά «Ο καταναλωτής δεν αγοράζει γιατί δεν έχει εισοδήματα». Με οκτώ λέξεις όλες κι όλες ο πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, Θεόδωρος Βάρδας, απέδωσε με παραστατικό τρόπο την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική αγορά, καταδεικνύοντας ταυτόχρονα την κύρια αιτία που έχει οδηγήσει τους τελευταίους μήνες νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε αδιέξοδο. εξαλλου, τον σεπτεμβριΟ, οι Ελληνες κατέκτησαν τον τίτλο των πλέον απαισιόδοξων καταναλωτών στην ΕΕ-27, σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ (που γίνεται στο πλαίσιο πανευρωπαϊκής έρευνας), καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης σημείωσε κατακόρυφη πτώση, «σπάζοντας» κάθε προηγούμενο ρεκόρ.Το «πάγωμα» είναι ιδιαίτερα εμφανές στην οικοδομή και γενικότερα στον κλάδο των κατασκευών, στον εφοδιασμό, στην ένδυση και την υπόδηση, στην εστίαση και τη διασκέδαση Το «κλήμα ήταν στραβό» έτσι κι αλλιώς, αλλά το αποτέλειωσε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική- κι όχι μόνο- κρίση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πλέον σοβαροί κίνδυνοι για περιορισμό της παραγωγής και κατά συνέπεια και των θέσεων εργασίας στο εμπόριο και στη μεταποίηση. «Η ύφεση είναι προ των πυλών», τονίζει στην «Η» ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Δημήτρης Αρμενάκης. «Η αγορά νέκρωσε τελείως, με σχεδόν όλους τους κλάδους να καταγράφουν αρνητικές επιδόσεις τις τελευταίες εβδομάδες». Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες έχει καταγραφεί ιδιαίτερα μεγάλη πτώση στις χονδρεμπορικές επιχειρήσεις, γεγονός που δείχνει ότι το «ντόμινο» άρχισε πλέον να λειτουργεί. Πιο συγκεκριμένα, η μείωση των παραγγελιών του λιανεμπορίου προς το χονδρεμπόριο, θα φέρει με τη σειρά του μείωση της παραγωγής των μεταποιητικών επιχειρήσεων, με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται στο επίπεδο της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Τα σημάδια της επερχόμενης κρίσης ήταν ορατά εδώ και πολλούς μήνες στην ελληνική αγορά. «Τα σημάδια της κρίσης για τις επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να γίνονται εμφανή εδώ και ένα χρόνο, από τον περασμένο Οκτώβριο. Σήμερα απλά ζούμε τα γεγονότα που είχαν προδιαγραφεί», τονίζει ο Νίκος Γιαννέτος, μέλος της διοίκησης του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας. Και μάλλον τα γεγονότα επαληθεύουν τα λεγόμενά του. Ο κόσμος λεφτά δεν έχει. Καλή ψυχολογία δεν έχει. Ασφάλεια για τις οικονομίες που κατάφερε να βάλει στην άκρη, δεν έχει. Πώς, λοιπόν, θα καταναλώσει; Με τον τρόπο αυτό ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, προσπαθεί να περιγράψει τις ημέρες πρωτοφανούς «παγωνιάς» που βιώνει τις τελευταίες εβδομάδες η ελληνική αγορά. «Καταγράφεται μία σαφής αλλαγή των συνηθειών των καταναλωτών, ανεξαρτήτως εισοδήματος», προσθέτει ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα στενότητας κεφαλαίων και ρευστότητας, ενώ παράλληλα αυξήθηκε το κόστος δανεισμού. «Ακούμε για μειώσεις και όχι μόνο μειώσεις δεν βλέπουμε, αλλά καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωπη με τα υψηλά επιτόκια», υπογραμμίζει ο κ. Κορκίδης. Μείωση δανείων Οι έμποροι με τη σειρά τους μειώνουν τις παραγγελίες τους προς τα εργοστάσια, λόγω πτώσης της κατανάλωσης αλλά και γιατί δεν διαθέτουν ρευστό. «Ο κίνδυνος για συρρίκνωση της απασχόλησης γίνεται πλέον ολοφάνερος». «Η εικόνα που θα προκύψει από τους δείκτες της ΕΣΥΕ, σε ό,τι αφορά το λιανικό εμπόριο και την απασχόληση, θα είναι χειρότερη από αυτή που έχουμε δει μέχρι σήμερα. Το ίδιο θα συμβεί και με τα φέσια», τονίζει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Δημήτρης Ασημακόπουλος. Περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην αγορά, ο κ. Ασημακόπουλος επισημαίνει ότι προς το παρόν η κρίση έχει επιδράσει αρνητικά στην ψυχολογία των μικρών εισοδημάτων. Όμως, στα μεσαία εισοδήματα, τονίζει, εκτός από την ψυχολογία, έχει πληγεί και η οικονομική τους ευρωστία, καθώς αυτά τα στρώματα του πληθυσμού είδαν τις επενδύσεις τους σε μετοχές να απομειώνονται. Αυτοί είναι που άλλαξαν σε πολύ μεγάλο βαθμό την καταναλωτική συμπεριφορά τους, και η αλλαγή αυτή έγινε ιδιαίτερα εμφανής στην αγορά, καθώς πρόκειται για καταναλωτές που ψώνιζαν. «Δανειζόμαστε απλά για να βγάλουμε τις υποχρεώσεις», τονίζει ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΒΕΕ, Νίκος Σκορίνης. «Ελάχιστες πλέον επιχειρήσεις δανείζονται με στόχο την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμοί, καθώς δεν ξέρουν τι θα τους ξημερώσει». Σε ό,τι αφορά την αγοραστική κίνηση, «ιδιαίτερα στις λαϊκές γειτονιές, η κατάσταση είναι δραματική. Δεν χαμογελάει πλέον ο έμπορος», καταλήγει ο κ. Σκορίνης. http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12336&subid=2&tag=9464&pubid=3579234 Θολό το τοπίο «Σχεδόν όλες οι τράπεζες θα ζητήσουν χέρι βοηθείας από το Δημόσιο». Η φράση ανήκει σε κορυφαίο τραπεζικό παράγοντα του τόπου, ο οποίος χωρίς περιστροφές και «ντρίπλες» δίνει τη σοβαρότητα της κατάστασης και τις πιθανότητες να οδηγηθούμε ακόμα και σε κρατικοποιήσεις εγχώριων τραπεζών. Κανείς τραπεζίτης δεν θέλει την κρατική παρέμβαση με τη μορφή που πήρε το ελληνικό σχέδιο διάσωσης, γιατί θα περιοριστούν οι αρμοδιότητές του και οι αμοιβές του. Ομως, όλοι θα αναγκαστούν είτε να λάβουν τα κρατικά δώρα είτε να μπουν στο παιχνίδι των εξαγορών και των συγχωνεύσεων. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=77018448 Τραπεζικό σιγόντο στην υπερχρέωση
*Την περίοδο όξυνσης του ανταγωνισμού (2006-2007) χορήγησαν μαζικά δάνεια που αντιστοιχούσαν ακόμη και πάνω από το 100% της εμπορικής αξίας του ακινήτου. «Πέρυσι και πρόπερσι, έρχονταν στο γραφείο μας πελάτες και μας ζητούσαν να τους βρούμε σπίτι το οποίο θα χρηματοδοτούσαν εξ ολοκλήρου με δάνειο. Μάλιστα, μας έλεγαν ότι θα ζητήσουν και καταναλωτικό για να πληρώσουν τα δικηγορικά, τα συμβολαιογραφικά και τα μεσιτικά έξοδα» επισημαίνει έμπειρη μεσίτρια που δραστηριοποιείται στο κέντρο της Αθήνας. Οχι μόνο έδωσαν τις εγκρίσεις, αλλά βοήθησαν τους αγοραστές στο να αποφύγουν και την καταβολή των φόρων. Πώς έγινε αυτό; Δεκάδες χιλιάδες συμβόλαια που εκδόθηκαν τα τελευταία 3-4 χρόνια ανέγραφαν τη (χαμηλή) αντικειμενική αξία του ακινήτου και όχι την πραγματική. Ετσι, ο αγοραστής πλήρωνε λιγότερα σε φόρους μεταβίβασης. Βέβαια, το δάνειο που έπαιρνε αντιστοιχούσε στην πραγματική αξία του ακινήτου, δηλαδή ήταν υψηλότερο από το τίμημα που αναγραφόταν στο συμβόλαιο. Οι τράπεζες φρόντιζαν να διευκολύνουν τους πελάτες τους, χορηγώντας τη διαφορά υπό μορφή επισκευαστικού δανείου. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=47362576 Χάρτινος πύργος το ισλανδικό φαινόμενο Η νησιωτική χώρα των 300.000 κατοίκων που τον περασμένο Νοέμβριο ήταν, σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ, το καλύτερο μέρος για να ζει κάποιος στον κόσμο, μπροστά και από τη Νορβηγία που για αρκετά χρόνια μονοπωλούσε την πρωτιά, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος Ωστόσο, το χρηματοπιστωτικό της σύστημα αποδείχτηκε ότι ήταν σαθρό. Για κάποιους η ταχύτατη επέκταση που αυτό γνώρισε στα τελευταία χρόνια, ήταν ζήτημα χρόνου να εξελιχθεί σε τραγωδία για την οικονομία όταν το πάρτι στις αγορές θα τελείωνε. Τα χρέη των ισλανδικών τραπεζών έφθασαν τα 125 δισ. ευρώ, 10 φορές μεγαλύτερα από το ΑΕΠ της χώρας.(Τα χρεη των Ελβετικων τραπεζων ειναι 7 φορες μεγαλυτερα απο το ΑΕΠ της Ελβετιας) Οταν ξέσπασε η κρίση και η διατραπεζική αγορά «πάγωσε», οι δανειστές άρχισαν να ζητούν τα χρήματά τους πίσω. Αδυνατώντας να ανταποκριθούν οι ισλανδικές τράπεζες στράφηκαν στην Κεντρική Τράπεζα της χώρας, η οποία όμως δεν μπορούσε να ανταποκριθεί καθώς δεν διέθετε τα ανάλογα χρηματικά διαθέσιμα. Μπροστά στο φάσμα τη χρεοκοπίας η κυβέρνηση έσπευσε να εθνικοποιήσει τις τρεις μεγαλύτερες εξ αυτών. Η κατάρρευση της κορόνας, όμως, τροφοδότησε περαιτέρω τις πληθωριστικές πιέσεις, καθώς η Ισλανδία εισάγει τα περισσότερα από τα αγαθά που καταναλώνει. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=18363344 Ζητείται ένα νέο Μπρέτον Γουντς ΟΠΟΥ ερείπια και αρχιτεκτονική. Κάθε φορά που το σύστημα καταρρέει, αρχίζει ξανά συζήτηση για την ανάγκη μιας νέας αρχιτεκτονικής που θα ανταποκρίνεται στην παγκοσμιοποιημένη οικονομική πραγματικότητα του 21ου αιώνα. Τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος του Μπρέτον Γουντς ήταν η υποχρέωση της κάθε χώρας να διατηρεί μία σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία για το νόμισμά της, με βάση το χρυσό και δυνατότητα διακύμανσης 1%, ορίζοντας σταθερή τη σχέση δολαρίου-χρυσού στα 35 δολάρια η ουγκιά. Σε περίπτωση ανισορροπιών, το ΔΝΤ θα μπορούσε προσωρινά να ενισχύει τη χώρα που αντιμετωπίζει πρόβλημα. http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=83200208 |
ανοίξτε συζήτηση για αυτό το άρθρο
No comments:
Post a Comment